భారత్ ను ఆర్థిక శక్తిగా నిలబెట్టిన మన్మోహన్ సింగ్ జీవిత చరిత్ర

దర్వాజ – హైదరాబాద్

భారత మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ గురువారం రాత్రి ఢిల్లీ లోని ఎయిమ్స్ లో చికిత్స పొందుతూ తుదిశ్వాస విడిచారు. దేశంలో ఆర్థిక సంస్కరణలు రావడంలో, భారత్ అంతర్జాతీయ వేదికపై ఆర్థిక శక్తిగా నిలబడటంలో మన్మోహన్ సింగ్ చేసిన సేవలు మరువలేనివి.

మన్మోహన్ సింగ్ – జీవితం

పూర్తి పేరు: మన్మోహన్ సింగ్
పుట్టిన తేదీ: సెప్టెంబర్ 26, 1932
పుట్టిన స్థలం: పంజాబ్ ప్రావిన్స్ (ప్రస్తుతం పాకిస్థాన్ లో ఉంది)
రాజకీయ పార్టీ: భారతీయ జాతీయ కాంగ్రెస్ (INC)
పదవులు: భారతదేశం యొక్క 13వ ప్రధాని (2004–2014), ఆర్థిక మంత్రి (1991–1996), రాజ్యసభ సభ్యుడు (1991–2024)

మన్మోహన్ సింగ్ ప్రారంభ జీవితం, విద్య:

మన్మోహన్ సింగ్ పాకిస్థాన్‌లోని పంజాబ్ ప్రావిన్స్ లోని ఒక గ్రామంలో పుట్టారు. భారత దేశం విడిపోయిన తర్వాత ఆయన కుటుంబం భారతదేశానికి మారిపోయింది. చిన్నతనం నుంచే చదువుల్లో ప్రతిభ కనబరిచిన ఆయన, పంజాబ్ యూనివర్శిటీలో ఆర్థిక శాస్త్రంలో బ్యాచలర్ డిగ్రీని పూర్తి చేశారు. తర్వాత ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయంనుంచి ఆర్థిక శాస్త్రంలో మాస్టర్స్, ఆక్స్ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి డాక్టరేట్ (DPhil) చేశారు.

ప్రజా సేవా లో కెరీర్:

మన్మోహన్ సింగ్ ప్రజా సేవా కెరీర్ 1960లలో ప్రారంభమైంది. ఆయన భారత ప్రభుత్వం ఆర్థిక సలహాదారుగా చేరి తన నైపుణ్యాలను ప్రదర్శించారు. ఆయన కీలకంగా పనిచేసిన పదవులు: ఆర్థిక సలహాదారు (1972–1976),ప్రణాళికా కమిషన్ ఉపాధ్యక్షుడు (1976–1980), భారత రిజర్వు బ్యాంకు గవర్నర్ (1982–1985)

ఆర్థిక మంత్రి (1991–1996), ఆర్థిక సంస్కరణలు:

1991లో భారతదేశం ఆర్థిక సంక్షోభం పరిస్థితుల మధ్య మన్మోహన్ సింగ్ ఆర్థిక మంత్రిగా నియమితులయ్యారు. అప్పటి ప్రధాని పీవీ నరసింహా రావు ఆధ్వర్యంలో, సింగ్ దేశ ఆర్థిక విధానాలను సమగ్రంగా మారుస్తూ, భారతదేశం ఆర్థిక పరిస్థితిని కొత్త మార్గంలోకి మార్చారు.

భారత ప్రధాని (2004–2014):

2004లో మన్మోహన్ సింగ్ భారతదేశ ప్రధాని గాను నియమితులయ్యారు. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలు సోనియా గాంధీ, ప్రభుత్వ నాయకత్వానికి ఆయనను ఎంపిక చేశారు. మొదట్లో కొన్ని విమర్శలు ఉన్నప్పటికీ, ఆయన తన ప్రశాంతమైన నాయకత్వం, ఆర్థిక నైపుణ్యంతో దేశం అభివృద్ధి సాధించడానికి దోహదం చేశారు.

ప్రధాని పదవిలో ముఖ్యమైన కృషి:

ఆర్థిక వృద్ధి: మాన్‌మోహన్ సింగ్ నాయకత్వంలో భారతదేశం ప్రతీ దశాబ్దం 7-8% ఆర్థిక వృద్ధిని సాధించింది.

భారత-అమెరికా అణు ఒప్పందం (2008): సింగ్ భారతదేశం అణు శక్తి రంగంలో అవిస్మరణీయమైన ఒప్పందాన్ని సాధించారు.

సామాజిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలు: జాతీయ గ్రామీణ రక్షణ హక్కు చట్టం (NREGA), సమాజిక సమాచారం హక్కు చట్టం (RTI), జాతీయ ఆహార భద్రత చట్టం వంటి కీలక సంక్షేమ విధానాలు ప్రవేశపెట్టారు.

ఆర్థిక సంస్థల అభివృద్ధి: ఆర్థిక విధానాల ద్వారా ప్రజలకు ఆర్థిక సేవలను అందించడం, బడ్జెట్ పథకాలు ప్రవేశపెట్టి గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాల మధ్య దూరాన్ని తగ్గించడం. అయితే, ఆయన రెండవ కాలంలో కొన్ని అవినీతి వివాదాలు, ఉదాహరణకు 2G స్పెక్ట్రం కేటాయింపు స్కామ్, కామన్వెల్త్ గేమ్స్ అవినీతి వల్ల ప్రభుత్వం ప్రతిష్ట దెబ్బతింది.

2014లో కాంగ్రెస్ పార్టీ తరఫున మన్మోహన్ సింగ్ ప్రధానమంత్రి పదవికి తిరిగి పోటీ చేయలేదు. 2024 ఫిబ్రవరి 8న ఆయన రాజ్యసభకు వీడ్కోలు చెప్పారు.

గౌరవాలు, పురస్కారాలు:

పద్మ విభూషణ్ (2008): భారతదేశంలోని రెండో అత్యున్నత పురస్కారం, ఆయన ఆర్థిక రంగంలో చేసిన గొప్ప కృషి కోసం.

India mourns the loss of one of its most distinguished leaders, Dr. Manmohan Singh Ji. Rising from humble origins, he rose to become a respected economist. He served in various government positions as well, including as Finance Minister, leaving a strong imprint on our economic… pic.twitter.com/clW00Yv6oP

— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2024